| 3 loại trà thảo mộc tốt cho Tỳ vị

Trong hệ thống ngũ tạng của Y học cổ truyền, Tỳ là gốc sinh hoá khí huyết, đóng vai trò trọng yếu trong việc vận hoá thức ăn, nuôi dưỡng toàn bộ cơ thể. Tỳ mạnh thì da thịt đầy đặn, tinh thần khoẻ khoắn, tiêu hoá nhẹ nhàng, ăn ngon ngủ yên.

Thế nhưng, Tỳ lại là tạng rất dễ bị tổn thương. Chỉ một bữa ăn thất thường, một lần thức khuya kéo dài, hay vài ngày dùng đồ lạnh… cũng đủ khiến Tỳ suy, khí trệ, thấp sinh dẫn đến đầy bụng, mệt mỏi, tiêu hoá kém, người uể oải.

Trong những phương pháp chăm sóc Tỳ đơn giản, hiệu quả, trà thảo mộc giữ một vai trò nhẹ nhàng mà bền vững. Dưới đây là 03 loại trà ấm, mùi vị hòa hoãn, tính ôn bình, giúp kiện tỳ, hóa thấp, trừ hàn, kích thích tiêu hóa, rất thích hợp dùng hằng ngày, đặc biệt với người trung niên, cao tuổi.

1. Trà gừng 

Gừng (Sinh khương) là một vị thuốc kinh điển trong Đông y, thuộc nhóm phát biểu giải biểu - ôn trung tán hàn. Gừng có tác dụng rất tốt cho Tỳ vị:

• Làm ấm trung tiêu, kích thích tiêu hoá
• Tán hàn tà, giảm đầy bụng, nôn mửa, tiêu chảy do lạnh
• Thúc đẩy khí huyết lưu thông, giúp Tỳ vận hoá trơn tru

[Tag] Trà gừng có tác dụng rất tốt cho Tỳ vị

Với người có biểu hiện bụng lạnh, ăn vào dễ đầy hơi, tiêu chảy sớm, tay chân lạnh, sợ gió, trà gừng là lựa chọn lý tưởng. Đây cũng là loại trà giúp “kích hoạt” hệ tiêu hoá vào buổi sáng, nên thường được khuyên dùng lúc bụng còn đói, ngay sau khi thức dậy.

Bạn có thể pha trà gừng rất đơn giản với:

• 3-5 lát gừng tươi
• Hãm với 200-250ml nước sôi trong 10 phút
• Có thể thêm chút mật ong nếu không bị nhiệt

Lưu ý: nên dùng khi còn ấm, tránh để nguội, và không dùng vào buổi tối nếu dễ mất ngủ.

2. Trà sơn tra

Trong y học cổ truyền, Sơn tra (quả táo mèo) là vị thuốc quy kinh Tỳ, Vị và Can, có tính ấm, vị chua ngọt, chuyên dùng để tiêu thực - hoá tích - hành khí - hoá ứ.

Sơn tra đặc biệt hữu ích với những người ăn uống khó tiêu, đầy trướng sau bữa ăn, ợ hơi, chậm tiêu, ăn nhiều thịt cá dễ đầy bụng, người tỳ hư có tích trệ.

Trà sơn tra khi dùng đúng lúc (sau bữa ăn khoảng 30 phút) sẽ hỗ trợ Tỳ Vị trong việc tiêu hóa, giúp giảm tình trạng tích tụ thức ăn - sinh hơi - sinh đàm, từ đó làm nhẹ bụng, giảm cảm giác nặng nề, đầy tức ở vùng thượng vị.

Cách dùng đơn giản và hiệu quả:

• 3-5 lát sơn tra khô (nên sao vàng để giảm tính chua, tăng hiệu quả kiện tỳ)
• Hãm cùng 200-250ml nước sôi, giữ ấm trong 10 phút
• Uống sau bữa ăn 30 phút
• Có thể phối hợp thêm với trần bì (vỏ quýt) để tăng tác dụng hoá ứ trệ

[Tag] Mỗi ngày một cốc trà sơn tra hỗ trợ tốt cho Tỳ vị

Lưu ý: Người có vị trường yếu, thể hư hàn (bụng lạnh, phân lỏng kéo dài) không nên dùng sơn tra hằng ngày. Trà sơn tra cũng không thích hợp dùng lúc đói vì vị chua dễ kích thích dạ dày.

3. Trà ý dĩ 

Ý dĩ nhân (hạt ý dĩ) còn gọi là "bo bo", là vị thuốc quy kinh Tỳ, Phế, Thận; vị ngọt nhạt, tính hơi hàn. Trong Đông y, ý dĩ được xếp vào nhóm bổ khí kiện tỳ, lợi thấp trừ đàm, rất thích hợp cho người có thể trạng Tỳ hư thấp trệ.

[Tag] Hạt ý dĩ có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe

Cụ thể, trà ý dĩ có những công dụng rất tốt cho sức khỏe:

• Kiện Tỳ: làm mạnh sức vận hoá, hấp thu của Tỳ
• Trừ thấp: giúp cơ thể đào thải thấp tà - nguyên nhân gây ra phù, nặng nề tứ chi, mỏi mệt
• Thanh nhiệt nhẹ: hỗ trợ người bị nhiệt thấp nhẹ ở đường tiêu hoá

Trà ý dĩ rất phù hợp với người: Hay ăn kém, tiêu hoá chậm; cơ thể nặng nề, phù nhẹ, tay chân mỏi; hoặc người có thể trạng tỳ hư mãn tính, đặc biệt là người trung niên, người sau ốm dậy. Bạn có thể dùng trà ý dĩ tại nhà như sau:

• 20-30g hạt ý dĩ, rang vàng nhẹ cho thơm
• Đun với 500ml nước trong 15-20 phút
• Có thể uống ấm trong ngày như nước lọc
• Phối hợp tốt với đậu đỏ, hạt sen nếu cần dưỡng thêm Tâm - Thận

Lưu ý: Người có cơ địa hàn quá (sợ lạnh, phân lỏng liên tục) cần giảm liều hoặc phối hợp thêm các vị ôn ấm như gừng, đỗ đen rang để trung hoà tính hàn của ý dĩ.

4. Dùng trà thảo mộc đúng cách theo thể trạng 

Trà thảo mộc, tuy là những thức uống nhẹ nhàng, nhưng nếu dùng không đúng thể trạng, sai thời điểm hoặc lạm dụng quá mức, vẫn có thể làm ảnh hưởng đến khí huyết, tổn thương tỳ vị.

Tuy nhiên, hãy lưu ý một số điều sau để sử dụng trà thảo mộc đúng cách:

Người Tỳ hư, hư hàn (thể trạng yếu, sợ lạnh, ăn uống khó tiêu, phân lỏng) nên tránh dùng các loại trà có tính hàn quá mạnh như ý dĩ chưa rang, hoặc uống lúc bụng đói.

Người có thực nhiệt, thấp nhiệt (hay nóng trong, ăn nhiều thịt, dễ nổi mụn, miệng khô, đầy trướng) lại phù hợp với các loại trà thanh nhiệt, hoá trệ như sơn tra, trần bì, bồ công anh,…

Người khoẻ mạnh, muốn duy trì hệ tiêu hoá tốt có thể dùng các loại trà thảo mộc luân phiên trong tuần, mỗi loại 2-3 lần, tránh dùng liên tục một vị.

Trà thảo mộc không thể thay thế thuốc điều trị, nhưng lại là một hình thức dưỡng sinh lâu dài, giúp Tỳ Vị được điều hoà, thanh lọc nhẹ nhàng và hỗ trợ tiêu hoá và hấp thu dưỡng chất hiệu quả hơn.

Kết luận

Tỳ Vị vốn là căn gốc sinh hoá khí huyết của toàn thân. Một khi Tỳ Vị được kiện toàn, thì việc ăn uống, ngủ nghỉ, vận động hay tinh thần đều sẽ đi vào nề nếp ổn định.

Không cần phải tìm đâu xa, chỉ cần bắt đầu từ một ấm trà ấm - đúng vị - đúng lúc, bạn đã đang chăm sóc hệ tiêu hoá của mình theo cách nhẹ nhàng mà thấm sâu nhất.

Và nếu cơ thể bạn đang có những dấu hiệu Tỳ suy, tiêu hoá kém hay cơ thể mệt mỏi kéo dài, đừng ngần ngại tìm đến các phương pháp trị liệu như xoa bóp, châm cứu, dưỡng sinh trị liệu tại Y Viên để khơi thông khí huyết, hồi phục tạng phủ một cách tự nhiên và bền vững.